Gebe Takibi
Yumurtlama (ovulasyon) adet başlangıcından sonraki yaklaşık 14. günde (2 hafta sonra) gerçekleşir. Ovulasyondan 24-48 saat önce veya sonrasındaki ilişkilerden hamile kalınabilir. Tıbbi deyimlerde gebelik (yumurtlama günü her kadında az da olsa değişebileceğinden) son adet tarihinin ilk gününden itibaren sayılmaya başlar. Yani ilişki öncesi 2 hafta da gebeliğe katılır. Başka bir deyiş ile, gebeliğin başlangıcı yumurtanın olgunlaşmaya başladığı andır. Bu an da son adet tarihinin ilk günüdür. Yumurtalık (over) içinde bir yumurta (folikül, ufak kistçik) son adet tarihinin ilk gününden itibaren büyümeye başlar, Yumurtlama olduğu an sperm ile birleşebilirse gebelik devam eder. Bu hesapla gebelik yaklaşık 40 hafta (10 ay) sürer.
• Kan testi = Sperm yumurtanın içine girdikten (Bu olay tüplerde olur, sonra embriyo rahime yerleşir) yaklaşık 10-12 gün sonra (embriyo) bHCG denen bir hormon salgılamaya başlar ve giderek artan bu hormonun kanda tespiti gebeliğin en erken tespit yöntemidir. Başka bir deyişle beklenen adetten 3-5 gün önce, ilişkiden 10-12 gün sonra, tıbbi terim olarak gebelik 3,5 hafta iken kanda gebelik tespit edilebilir.
• İdrar testi = bHCG denen bu hormon belli bir kan seviyesine çıkınca idrarda da tespit edilebilir. Piyasada hassasiyet derecelerine göre değişik ürünler satılmaktadır (Predictor, clearblue, planotest vs). Kanda gebelik testi kadar olmasa da bazıları beklenen adet tarihinden birkaç gün öncesinde sonuç verecek kadar hassastırlar. Yine de beklenen adet öncesinde veya birkaç gün adet gecikmesinde eğer (-) çıkarlarsa 1 hafta sonra tekrar edilmeleri gereklidir. Ayrıca özellikle İdrar yolu enfeksiyonu mevcut ise sonuç yanlışlıkla (+) de çıkabilir. Kontrol edilmeleri önerilir.
• Ultrasonografi = Hamilelik tespitindeki altın standart ultrasonografidir. Gebelik en erken 5. haftada, yani ilişkiden sonraki 3. haftada 4-5mm büyüklüğe ulaşır. (Önceleri mikrokopik büyüklüktedir) ve ultrasonda gözükebilir. Bebeğin ve kalp atışlarının izlenmesi ise 1 hafta sonra, yaklaşık 6-6,5 haftada olur. Kan ve idrar testleri hamileliği saptasalar da gebeliğin sağlıklı devamı konusunda çok güvenilir bilgi vermezler, ayrıca rahim dışında gelişen dış gebelikler, hormon salgılayan yalancı-üzüm gebelikleri (Molar gebelik) olasılıkları ancak ultrasonografi ile ekarte edilebilir.
Yıldızeli Aile Sağlığı Merkezinde ücretsiz olarak kanda gebelik testi yapılmaktadır. Sabah saat 10:00 dan önce kan alındığında ertesi gün öğleden sonra sonuç alınabilir.
Gebeliğinden emin olan anne adaylarının ilk yapması gereken Aile Sağlığı Merkezine giderek bağlı olduğu aile hekimine veya aile sağlığı elemanına bildirimde bulunmaktır. Bir Kadın-Doğum uzmanına veya hastanede takip düşünenlerin de mutlaka aile sağlığı merkezine kaydolması gerekir. Aile hekiminiz ve aile sağlığı elemanınız izlemeniz gereken yol hakkında size en kısa öz ve anlaşılır açıklamaları yapacak size en iyi kılavuz rolünü üstlenecektir.
Aile Sağlığı Merkezinde gebelik boyunca dört kez izlem için (ilk gelişten sonra üç kez) çağrılacaksınız. Boyunuz, kilonuz, kan laboratuvar değerleri, bebek kalp sesleri, rutin takip edilecek, iki kez Gebe-Tetanoz aşısı yapılacaktır.
Ayrıca gebelik, doğum ve bebeğinizle ilgili aklınıza takılan her soruyu aile hekiminize ve aile sağlığı çalışanına sorabilirsiniz.